فرار طنازانه از دام کلیشه‌ها

چرا «نون.خ» پربیننده‌ترین سریال نوروزی تلویزیون شد؟

فرار طنازانه از دام کلیشه‌ها

بر اساس نظرسنجی مرکز تحقیقات صداوسیما، سریال «نون‌ خ۵» به کارگردانی سعید آقاخانی و تهیه‌کنندگی مهدی فرجی با ۴۱درصد بیننده، در صدر سریال‌های نوروزی  قرار گرفت. فصل اول این سریال در نوروز 98 پخش شد و جزو سریال‌های موفق تلویزیون در فضای طنز و کمدی بود به طوری که فصل چهارم آن در نوروز پارسال پرمخاطب‌‌ترین سریال نوروزی شد.


فصل پنجم سریال نون.خ هم به دنبال موفقیت چهار فصل قبلی با فیلم‌نامه‌ای از امیر وفایی ساخته شد و بازیگرانی چون سعید آقاخانی، حمیدرضا آذرنگ، سیروس میمنت، کاظم نوربخش، هدیه بازوند، ندا قاسمی، پاشا جمالی، ماشاءالله وروایی، صهبا شرافتی، مجید یاسر، سیدحسین موسوی، رضا رشیدی، سیروس سپهری، مهرنوش طوسی، افشین ملکی، علی اخوان، ماهرخ یخچال، پروانه لطفی، ساناز سماواتی، نارین ایوبی، نسرین مرادی، هدی استواری، آتنا مهیاری، سوژین حسن‌پور، رضا خداداد بیگی و… در آن نقش‌آفرینی می‌کنند. 
جبار آذین، منتقد سینما و تلویزیون معتقد است استقبال مخاطبان از فصل پنجم نون‌.خ نشان می‌دهد تنوع در لوکیشن و نمایش فضاها و موقعیت‌های گوناگون کاراکترها سبب شده این سریال گرفتار دام کلیشه‌ها نشود. ضمن اینکه خلاقیت در متن و نوآوری در پردازش شخصیت‌ها، دیالوگ‌ها و تصویر‌سازی‌های مناسب سبب غنی‌تر شدن محتوای داستان در مسیر تبدیل شدنش به اثری فرهنگ‌ساز و خلاق شده است. 
اما این سریال چه ویژگی‌هایی دارد که مردم آن را دوست دارند؟ آذین پاسخ می‌دهد: یکی از ویژگی‌های مهم آثار طنز تلویزیون استفاده از عناصر سرگرم‌کننده و موقعیت‌های درست کمدی است. مردم دوست دارند ضمن سرگرم شدن، محتوایی غنی و آموزنده هم ببینند. این سریال شادمانی، سرگرمی، امید و توجه به فرهنگ رنگین اقوام را به عنوان عیدانه سال نو به مخاطبان تلویزیون هدیه داد.

 یکه‌تازی در برهوت آثار کمدی
به باور وی، هر چقدر قصه‌های آثار کمدی برگرفته از زندگی و واقعیت‌های جامعه باشند و به شکلی حرفه‌ای و هنرمندانه بیان شوند، مخاطبان بیشتری پیدا می‌کنند و یادآور می‌شود: مسیری که سریال نون.خ از فصل نخست شروع کرده و تا فصل پنجم ادامه یافته، مسیر یکنواختی از نظر میزان استقبال و کیفیت ساخت نبوده و فراز و فرودهایی داشته است مثلاً فصل سوم این سریال نسبت به فصل دوم، ضعیف‌تر بود اما آنچه مهم است اینکه در برهوت آثار خوب کمدی در تلویزیون «نون.خ» یکه‌تاز میدان است. 
آذین ادامه می‌دهد: از سوی دیگر به کارگیری هنرمندان مطرح و باتجربه و تسلط و تجربه سعید آقاخانی در تولید آثار طنز، منجر به ساخت سریالی قابل قبول شده است. همچنین توجه به فرهنگ اقوام ایرانی به ویژه در فصل پنجم سبب شده مخاطب ضمن تماشای یک قصه جذاب و پخته‌تر شدن بازیگران در ایفای نقش‌هایشان، آشناپنداری بیشتری با کلیت قصه و شخصیت‌ها داشته باشد.
به گفته این منتقد سینما و تلویزیون، ماجرای ماه‌عسل سلمان و شیرین در فصل پنجم بهانه‌ای شد تا مخاطب همراه با شخصیت‌های سریال از منطقه کردستان خارج شود، به مناطق جنوب شرقی کشور سفر کند و با فرهنگ مردم سیستان و بلوچستان آشنا شود. در واقع گروه طناز نون.خ به رهبری سعیدآقاخانی در این فصل با رویکردی متفاوت از فصل‌های پیشین و با طرح چند موضوع فرعی بر بستر خط اصلی داستان به موقعیتی جدید سفر کردند. 
وی با اشاره به امتیازات سریال‌های چندفصلی که موجب احساس نزدیکی بیشتر مخاطب با شخصیت‌ها و قصه‌های هر فصل می‌شود، خاطرنشان می‌کند: البته پربیننده شدن نون.خ به این معنا نیست که اثری درجه یک و فاخر است بلکه تنها پهلوان رینگ کمدی تلویزیون است و آثار کمدی دهه‌های 80 و 90 تلویزیون جلوتر از آن هستند.

 «نون.خ» به سرنوشت «پایتخت» دچار نشود
او با بیان اینکه سریال نون.خ با توجه به ویژگی‌ها و مختصات سریال «پایتخت» ساخته شده است، می‌گوید: این مجموعه، از آثار رضا عطاران و مهران مدیری که برای چندمین بار از تلویزیون بازپخش می‌شوند، عقب‌تر است اما چون رقیبی ندارد، نظر مردم را جلب کرده است. 
این منتقد سینما و تلویزیون یکی از دلایل توقف «پایتخت» را افتادن در ورطه تکرار و کلیشه دانسته و می‌افزاید: آنچه می‌تواند به حیات آثاری همچون نون.خ کمک کند، همسویی با اتفاق‌ها و واقعیت‌های روز جامعه و مطالبات مردم است. نوآوری، خلاقیت و غنی‌تر کردن محتوا با ترسیم مناسبات اجتماعی از ضرورت‌های نگارش فیلم‌نامه برای فصل‌های بعدی این سریال است. 
به گفته آذین، سریال‌هایی که پیش‌تر ساخته شده‌اند و در مقاطعی موفق بودند پس از مدتی به دام کلیشه افتادند و تماشاگر شاهد بازی‌ها، دیالوگ‌ها و فضاسازی‌های تکراری بود به طوری که همه اتفاق‌ها برایش قابل پیش‌بینی می‌شد، این به معنای مرگ تدریجی یک سریال است در حالی که یک اثر هنری باید نوآورانه و خلاقانه باشد و حرف‌های جدیدی برای مخاطب داشته باشد. 
او تأکید می‌کند: موقعیت‌های کمدی در چنین آثاری بایستی با دقت و حساسیت ترسیم شوند تا به دام تمسخرهای قومی و لهجه‌ای نیفتند. نگاه انتقادی به مسائل روز و اتفاق‌های جاری هم مهم است چون اثری که خنثی نباشد، مخاطبانش را راضی می‌کند. 

ضرورت تعامل تلویزیون با طنازان محبوب مردم
آذین درباره اینکه از جمع طنازان دهه 80 تلویزیون، تعداد معدودی همچون سعید آقاخانی با صدا و سیما همکاری دارند درباره اینکه مدیران سازمان برای 
نگه داشتن هنرمندان باتجربه چه باید بکنند، می‌گوید: تلویزیون باید در یک تعامل گسترده و هدفمند درهایش را به روی همه هنرمندان متعهد و دغدغه‌مند باز کند. نگاه فعلی مدیران سازمان به تولیدات، محدود و انحصارطلبانه است یعنی عده‌ای خاص در گونه‌هایی خاص با تلویزیون همکاری می‌کنند در حالی که عرصه کمدی، هنرمندان ماهر و باتجربه زیادی دارد اما به دلایلی با تلویزیون همکاری ندارند و این عدم همکاری دوطرفه است در حالی که دو طرف می‌توانند دور یک میز بنشینند و در راستای خواسته‌های مردم با هم صحبت کنند تا به تعامل برسند. 
او اضافه می‌کند: وقتی درهای تلویزیون بسته باشد شاهد تولید آثار توسط چند هنرمند معدود هستیم و عجیب اینکه همین هنرمندان معدود هم در حوزه‌های تخصصی خودشان به کار گرفته نمی‌شوند یعنی مهران غفوریان و جواد رضویان به جای اینکه در یک سریال طنز بدرخشند در قامت مجری 
دیده می‌شوند!
به باور آذین، اگرچه تلویزیون بایستی در راستای منافع مردم با هنرمندان تعامل کند اما قرار نیست به هنرمندان مطرح و سلبریتی‌ها باج بدهد. او می‌گوید: برخی از هنرمندان با این تصور که تلویزیون به حضورشان نیاز دارد برای همکاری، تقاضای دستمزدهای غیرمتعارف و بالا دارند ولی عرصه هنر، جای کاسبی و تجارت نیست بلکه عرصه خدمت به مردم است. تنگ شدن دایره هنرمندان در تلویزیون، نه به نفع صدا و سیماست و نه مردم؛ چرا که تمام سبد آثار کمدی و درام سیما به چند سریال با سازندگانی تکراری محدود می‌شود.

خبرنگار: زهره کهندل

برچسب ها :
ارسال دیدگاه