ترجمهای که برای تدریس نهجالبلاغه در مدارس پیشنهاد شد
ترجمه محمد دشتی از نهجالبلاغه که در سال ۱۳۷۹ در ۹۶۰ صفحه انتشار یافت، پرتیراژترین برگردان فارسی نهجالبلاغه از میان ترجمههایی است که پس از پیروزی انقلاب اسلامی به چاپ رسیدهاند.
به گزارش ویژهبرنامه تلویزیونی «سوره؛ فصل نهجالبلاغه» دشتی که آموزش نهجالبلاغه را از سال ۱۳۵۳ آغاز و مؤسسه تحقیقاتی-فرهنگی امیرالمؤمنین(ع) را در سال ۱۳۶۷ تأسیس کرد، در سال ۱۳۸۰ در 50 سالگی و پس از سانحهای درگذشت، اما در عمر کوتاه خود بیش از 50 اثر دینی تألیف نمود و آثار پرشماری نیز در ارتباط با نهجالبلاغه به چاپ رساند؛ از جمله فهرستنامه اصطلاحات، اسناد و مدارک و نیز روات و محدثان نهجالبلاغه.
آیتالله سید علی خامنهای در دیدار با خانواده دشتی در سال ۱۳۸۰، ترجمه نهجالبلاغه وی را از اغلب ترجمههای موجود بهتر خوانده و تصریح کردند: «وقتی برای مدارس، نهجالبلاغه تقاضا کردند ترجمه ایشان را پیشنهاد دادم. ایشان خوشسلیقه، خوشرو و با پشتکار بودند».
چنانکه محمد دشتی در مقدمه اثر خویش آورده، وی با جمعآوری ۳۰ ترجمه نهجالبلاغه و بررسی آنها دریافته آثار مورد اشاره نقایصی دارند؛ از جمله آنکه یا در مرزهای برگردان لفظی ماندهاند یا دچار زیادهروی در ترجمه آزاد شدهاند و در مواردی تفسیر و ترجمه را در هم آمیختهاند یا آنکه زبانی مناسب امروز ندارند؛ از این رو بر آن شده ترجمهای گویا فراهم آورد که برای عموم مردم قابل فهم باشد، از هر گونه کلیگویی و کنایهپردازی اجتناب کند، مخاطبان کلام امام علی(ع) را روشن سازد و توضیحات ضروری را در متن یا پاورقی بیان کند. محمد دشتی همچنین آورده است: «هر جا کاوشهای علمی و مرزهای اندیشه بشری توانسته پردهای از روی واقعیتی بردارد و به افقِ همیشه نورانی نهجالبلاغه نزدیک شود، آن نمونهها را در پاورقی ترجمه آوردهایم» و در عین حال تأکید کرده هرگز در پی آن نبوده نظریههای علمی را بر نهجالبلاغه تحمیل کند. برخی دیگر از ویژگیهای ترجمه یاد شده عبارت است از: عنوانبندی نزدیک به 3هزار مفهوم در متن عربی و فارسی، نامگذاری خطبهها، نامهها و حکمتها، ثبت شأن نزول و بیان اختلاف نسخهها در متن عربی.
با این حال گروهی از منتقدان برآنند وی در برآوردن اهداف خود و جبران ضعف ترجمههای پیشین چندان موفق نبوده است؛ از آن جمله عنوانبندی برخی از خطبهها با دقت صورت نگرفته و برای نمونه خطبه دوم که در باب دینشناسی و جامعهشناسی است در رده «اعتقادی، تاریخی و سیاسی» ذکر شده است. از منظری دیگر، اشاره وی به علوم مختلف در سخنان امام علی(ع) مورد نقد قرار گرفته است؛ چرا که به باور منتقدان، گرچه مدعای دشتی درباره دانشهایی از جمله الکترومغناطیس، صوتشناسی و حشرهشناسی و حتی پرندهشناسی قابل پذیرش است، اما در مواردی مانند قانون دوم ترمودینامیک، فلزشناسی و سنگشناسی نمیتوان شاهدی از سخنان امام علی(ع) یافت. نقدهایی نیز به شیوه ترجمه وی وارد شده است؛ از جمله آنکه دشتی کلمه یا عبارتی را در ترجمه ذکر نکرده است؛ مانند جمله «يُرْتَجُ عَلَيْكُمْ حَواری» که گرچه در متن عربی آمده است، اما برگردان آن در متن فارسی دیده نمیشود. با این همه، حتی همین منتقدان معتقدند ترجمه دشتی، روان و همهفهم و مردمی است.
به گزارش ویژهبرنامه تلویزیونی «سوره؛ فصل نهجالبلاغه» دشتی که آموزش نهجالبلاغه را از سال ۱۳۵۳ آغاز و مؤسسه تحقیقاتی-فرهنگی امیرالمؤمنین(ع) را در سال ۱۳۶۷ تأسیس کرد، در سال ۱۳۸۰ در 50 سالگی و پس از سانحهای درگذشت، اما در عمر کوتاه خود بیش از 50 اثر دینی تألیف نمود و آثار پرشماری نیز در ارتباط با نهجالبلاغه به چاپ رساند؛ از جمله فهرستنامه اصطلاحات، اسناد و مدارک و نیز روات و محدثان نهجالبلاغه.
آیتالله سید علی خامنهای در دیدار با خانواده دشتی در سال ۱۳۸۰، ترجمه نهجالبلاغه وی را از اغلب ترجمههای موجود بهتر خوانده و تصریح کردند: «وقتی برای مدارس، نهجالبلاغه تقاضا کردند ترجمه ایشان را پیشنهاد دادم. ایشان خوشسلیقه، خوشرو و با پشتکار بودند».
چنانکه محمد دشتی در مقدمه اثر خویش آورده، وی با جمعآوری ۳۰ ترجمه نهجالبلاغه و بررسی آنها دریافته آثار مورد اشاره نقایصی دارند؛ از جمله آنکه یا در مرزهای برگردان لفظی ماندهاند یا دچار زیادهروی در ترجمه آزاد شدهاند و در مواردی تفسیر و ترجمه را در هم آمیختهاند یا آنکه زبانی مناسب امروز ندارند؛ از این رو بر آن شده ترجمهای گویا فراهم آورد که برای عموم مردم قابل فهم باشد، از هر گونه کلیگویی و کنایهپردازی اجتناب کند، مخاطبان کلام امام علی(ع) را روشن سازد و توضیحات ضروری را در متن یا پاورقی بیان کند. محمد دشتی همچنین آورده است: «هر جا کاوشهای علمی و مرزهای اندیشه بشری توانسته پردهای از روی واقعیتی بردارد و به افقِ همیشه نورانی نهجالبلاغه نزدیک شود، آن نمونهها را در پاورقی ترجمه آوردهایم» و در عین حال تأکید کرده هرگز در پی آن نبوده نظریههای علمی را بر نهجالبلاغه تحمیل کند. برخی دیگر از ویژگیهای ترجمه یاد شده عبارت است از: عنوانبندی نزدیک به 3هزار مفهوم در متن عربی و فارسی، نامگذاری خطبهها، نامهها و حکمتها، ثبت شأن نزول و بیان اختلاف نسخهها در متن عربی.
با این حال گروهی از منتقدان برآنند وی در برآوردن اهداف خود و جبران ضعف ترجمههای پیشین چندان موفق نبوده است؛ از آن جمله عنوانبندی برخی از خطبهها با دقت صورت نگرفته و برای نمونه خطبه دوم که در باب دینشناسی و جامعهشناسی است در رده «اعتقادی، تاریخی و سیاسی» ذکر شده است. از منظری دیگر، اشاره وی به علوم مختلف در سخنان امام علی(ع) مورد نقد قرار گرفته است؛ چرا که به باور منتقدان، گرچه مدعای دشتی درباره دانشهایی از جمله الکترومغناطیس، صوتشناسی و حشرهشناسی و حتی پرندهشناسی قابل پذیرش است، اما در مواردی مانند قانون دوم ترمودینامیک، فلزشناسی و سنگشناسی نمیتوان شاهدی از سخنان امام علی(ع) یافت. نقدهایی نیز به شیوه ترجمه وی وارد شده است؛ از جمله آنکه دشتی کلمه یا عبارتی را در ترجمه ذکر نکرده است؛ مانند جمله «يُرْتَجُ عَلَيْكُمْ حَواری» که گرچه در متن عربی آمده است، اما برگردان آن در متن فارسی دیده نمیشود. با این همه، حتی همین منتقدان معتقدند ترجمه دشتی، روان و همهفهم و مردمی است.
برچسب ها :
ارسال دیدگاه
تیتر خبرها
-
برنامه راهبردی سهساله آستان قدس رضوی برای تولید دانشبنیان
-
در کمک رسانی، بین شیعه و سنی فرق نمیگذاشت
-
مرا آسوده خاطر گردان
-
پناه بر صبر
-
عاشقانههای یک خوشنویس برای ثامنالحجج
-
بیان تفسیر سوره نور با محوریت «سبک زندگی عفیفانه» در ماه مبارک رمضان
-
ماه مبارک رمضان، فرصتی برای تحقق مقام خليفهاللهی
-
استقبال ترکزبانان از ویژهبرنامه «دعوت»
-
ترجمهای که برای تدریس نهجالبلاغه در مدارس پیشنهاد شد
-
نسخه خطی 887 ساله «روَض الجِنان» رونمایی شد
-
آرایش نظامی در جهاد با نفس