فیلسوف، ریاضیدان، ستاره‌شناس، فقیه و متکلم نامدار شیعه و ملقب به «استادالبشر» است. خواجه در طوس به دنیا آمد. وی مدت‌ها در قلعه‌های اسماعیلیه، به حالت نیمه‌زندانی روزگار گذراند. او پس از حمله مغول، نقش مهمی در حفظ منابع علمی مسلمانان داشت. رصدخانه و کتابخانه مراغه که توسط خواجه بنیان‌گذاری شد، از مهم‌ترین دانشگاه‌های آن عصر پرتشویش بود. او در 11 تیر سال 653 درگذشت و پیکرش را در حرم کاظمین به خاک سپردند.