تفکری که موجب تقویت ایمان نشود ارزش ندارد

موعظه

تفکری که موجب تقویت ایمان نشود ارزش ندارد

آیت‌الله حاج آقا مجتبی تهرانی

در بین ابعاد وجودی انسان، آنچه کارکردش ‌قوی‌تر است و بُردِ بیشتری دارد، بُعد قلبی است. آیه شریفه «و لا تخزنی یوم یبعثون، یوم لا ینفع مال و لا بنون، الا من اتی الله بقلب سلیم» ناظر به همین موضوع است. توجه شود که قلب غیر از عقل بوده و عملکرد عقل غیر از کارکرد قلب است. عقل نظری کارش تفکر و ادراک کلیات است؛ مثلاً فرض کنید از معلول، پی به علت می‌برد، از دود پی به وجود آتش می‌برد، دود را که می‌بیند، فکر می‌کند و عقل به او می‌گوید: باید آتشی وجود داشته باشد. این ادراک ربطی به قلب و دل ندارد. دستگاه با عظمت خلقت مثل همان دود است و این عقل است که می‌گوید: این معلول، علتی دارد که این بساط را برپا کرده است. اما قلب کار دیگری دارد. قلب، مخزن محبت است و روح انسان را پیوند می‌زند به آنچه مورد محبت است، در حالی که در کارکرد عقل، هیچ پیوندی ایجاد نمی‌شود. در آنجا که دود را می‌بیند و پی به آتش می‌برد، روح نه پیوندی با دود پیدا می‌کند و نه با آتش. پس کار این دو با هم تفاوت دارد.کار عقل در امور اعتقادی وقتی قداست پیدا می‌کند که روی قلب اثر بگذارد. اگر اثری بر قلب نداشت، هیچ قداستی ندارد. در باب تفکر قبلاً بحث مستقلی داشتم. تفکر در امور اعتقادی که در کنارش دلبستگی نباشد و موجب تقویت بُعد ایمانی نشود ارزش ندارد. تفکری مفید و با ارزش است که روی دل اثر بگذارد، این، تفکر قداست دارد؛ زیرا روی قلب بازده دارد.
غرض اینکه از نظر عملکرد ابعاد وجودی عقل، قلب، نفس و اعضا و جوارح، آنچه در قیامت نقش اساسی دارد، قلب است؛ بنابراین آیه شریفه هم قلب سلیم را مایه نجات در قیامت می‌داند.
در خصوص کارکرد قلب در قیامت، هسته مرکزی و ثقل روایات بر محور محبت خاصی متمرکز است اما این محبت، محبت خدا نیست. در حقیقت، ثقل روایات بر محور محبت خدا نیست. روایات در این باب یکی، دوتا، ده تا، بیست‌تا نیست و بیش از این‌هاست. بخشی از این روایات را به ‌مناسبت در جلسات گذشته خوانده‌ام. ثقل این روایات متمرکز بر محبت امام علی(ع) و اهل بیت(ع) است.
البته این محبت لفظی نیست؛ فقط گفتنِ «علی‌جان» نیست؛ بلکه یک دوستی عُمقی است. بهترین راه شناسایی‌اش، سر دوراهی‌هاست که اگر امر بین امام‌علی(ع) و هر چیز دیگر دایر شود، امام‌علی(ع) را انتخاب کند. دروغ می‌گوید کسی که می‌گوید: امام‌علی(ع) را دوست دارم و در عین حال، معصیت می‌کند.

برچسب ها :

ارسال دیدگاه