​​​​​​​امروز می‌خواهیم به اصفهان برویم، به دوره صفویه، شهری که به نام فرهنگ و هنر کهن شهرت دارد. امروز وقف‌نامه‌هایی موجود است که نشان می‌دهد مردم به‌ویژه بانوان در حوزه وقف فعالیت‌های بسیاری انجام داده‌اند. اولین نکته جالب توجه در بررسی این وقف‌نامه‌ها این است که در این دوره تاریخی، بانوان اصفهان سهم 29درصدی در موقوفات داشتند. با اینکه در آن زمان همچنان نگاه واقفان به ساخت مسجد و مدرسه و وقف آن بود، اما این سنت حسنه در دوران صفویه فراموش نشد. 

از مدرسه وقفی زینب بیگم تا تأسیس مدرسه پریخان خانم
زینب بیگم بانویی اصفهانی بود که همسری پزشک داشت، موقوفه‌های او در دو بخش مذهبی و علمی یعنی ساخت و وقف مسجد و مدرسه انجام شده است. می‌گویند شانس یک بار در خانه را می‌زند، شاید این ضرب‌المثل برای زینب بیگم درست باشد، زیرا وقتی او و همسرش برای مدتی به هندوستان می‌روند همسر این بانوی واقف روزی دختر یکی از شخصیت‌های مهم هندوستان را درمان و پاداشی زیاد دریافت می‌کند. وقتی زینب بیگم با همسرش به ایران و اصفهان بازمی‌گردد تصمیم می‌گیرد با پول این پاداش، مدرسه و مسجدی بسازد و هر دو را وقف کند.
نیم‌‌آورد نامی است که این واقف روی مدرسه وقف شده‌اش می‌گذارد؛ علت این نام‌گذاری نیز شاید به خاطر محله‌ای به این اسم باشد که مدرسه در آن بنا شده است. 
«نیم آور» در زبان طبری به معنای کماندار و نگهدار کمان است، شاید محله نیم‌آورد مرکز نیروهای نظامی و پادگان کمانداران دیلمی بوده؛ این محله در اواسط قرن ششم محل زندگی بزرگان شهر بوده است. تاریخ بنای مدرسه به علت نداشتن کتیبه تاریخی، روشن نیست.
پریخان خانم هم از دیگر بانوان خیر و نیکوکار اصفهان است که مدرسه‌ای را به نام خودش ساخت و وقف کرد.
یکی از خدمتکاران دوره صفویه به نام دده خاتون مدرسه‌ای به نام خودش ساخت اما از این مدرسه که براساس اسناد موجود، در محله خواجو بوده امروز چیزی باقی نمانده است. در بازار منجم‌باشی بازار بزرگ اصفهان مدرسه‌ای تاریخی و وقفی وجود دارد که واقف آن، دلارام خانم، مادربزرگ یا جده بزرگ شاه عباس دوم است. این مدرسه که توسط این بانوی اصفهانی ساخته شد هنوز هم جزو نهادهای مهم آموزشی و مؤثر در تعلیم فقه شیعه است.

ساخت و وقف مسجد توسط بانوان اصفهانی
میرزا احمد بیک نمکی در نیمه اول قرن دهم هجری قمری زندگی می‌کرد. او دختری به نام حاجیه شاه خانم داشت که از بانوان خیر بود و در دوره صفویه به عنوان نیکوکار شهرت داشت. او مسجدی به نام مسجد نمکی ساخت که امروز به نام مسجد آیت‌الله شهید بهشتی در خیابان هاتف اصفهان وجود دارد.
امروز مسجدی در اصفهان وجود دارد که به مسجدالزهرا(س) معروف است، اسناد نشان می‌دهد در دوره صفویه این مسجد توسط بانویی به نام زهرا خانم ساخته شده که واقفی خیر و نیکوکار بوده است.
نکته جالبی که در تاریخ وجود دارد اینکه تعدادی از بانوان واقف اصفهانی در دوره صفویه بخش‌هایی از اماکن مقدس در این شهر را تعمیر و بهسازی کرده‌ و این کار را در قالب وقف انجام داده‌اند.
طهماسب قلی بیگ، از امرای عهد صفوی بود که دختری به نام آقا سلطان داشت. او در تعمیر و تزئین مسجد جامع اصفهان اقداماتی انجام داده و کتیبه‌ای با نام او در این مسجد که از مشهورترین اماکن مذهبی اصفهان است وجود دارد. 

خبرنگار: مهدیه قمری