تسهیل‌کننده روابط یا مانع روابط؟

گفت‌وگو با کارشناسان به بهانه روز ارتباطات و روابط عمومی

تسهیل‌کننده روابط یا مانع روابط؟

در دنیای امروز، اگر نگوییم واحد روابط عمومی نخستین عامل یا عنصر در پویایی و شکوفایی هر سازمان است، اما به جرئت می‌توان گفت یکی از مهم‌ترین عوامل آن محسوب می‌شود.


با وجود این، پرسش اساسی این است در این جاده دوطرفه میان این مجموعه و مخاطبان، روابط عمومی‌ها چه نقشی در تسهیل ارتباط مردم با مسئولان سازمان‌ها و نهادها دارند و مهم‌تر اینکه چند درصد از روابط عمومی‌ها نقش خود را در این زمینه ایفا می‌کنند و خلاصه اینکه روابط عمومی‌ها صاف‌کننده جاده ارتباطی بین مردم و سازمان‌ها هستند یا خود سد و مانعی در برقراری این ارتباط به شمار می‌آیند؟

روابط عمومی‌ها جایگاه واقعی ندارند 
قربانعلی تنگ شیر، نایب رئیس انجمن متخصصان روابط عمومی در پاسخ به قدس می‌گوید: روابط عمومی‌ها دو وظیفه عمده ایجاد ارتباط درون‌سازمانی و برو‌ن‌سازمانی- ذی‌نفعان- و همچنین اطلاع‌رسانی دقیق و شفاف را بر عهده دارند. در واقع از یک طرف باید سیاست‌ها، برنامه‌ها و اقدامات سازمان را به مخاطبان منتقل کنند و از سوی دیگر با افکارسنجی عمومی، نیازها و دیدگاه‌های مردم را به سازمان انتقال دهند تا تدابیر لازم برای برآورده شدن آن‌ها اندیشیده شود. 
وی می‌گوید: روابط عمومی‌ها همچنان با چالش نداشتن جایگاه واقعی در کشور مواجه هستند. به‌طوری که برای مثال نیروی متخصص کافی ندارند یا از اعتبار و ردیف بودجه مستقلی در لایحه بودجه سالانه دولت برخوردار نیستند و هر وزارتخانه یا سازمان به میل خودش برای این بخش، بودجه در نظر می‌گیرد. از سوی دیگر، بسیاری از مدیران روابط عمومی‌ در ایران هنوز به‌روز نیستند و اطلاعات روز روابط عمومی‌های دنیا را ندارند. ضمن اینکه معمولاً خط مشی متفاوت سازمانی دارند یعنی هر سازمان برای خود خط مشی جداگانه‌ای تدوین کرده و همان را رعایت می‌کند. علاوه بر این، گاه رویکرد سیاسی و جناحی را دنبال می‌کنند که این موضوع هم به عملکرد و نقش واقعی روابط عمومی‌ها ضربه می‌زند، همچنین وظایف و محدودیت‌هایی دارند و به همین خاطر نمی‌توانند هر خبری را منتشر کنند. 
از سوی دیگر، کارهای پژوهشی انجام نمی‌دهند چون بیشتر درگیر انجام کارهای روزانه، تکراری و بی‌فایده هستند؛ در حالی که اگر کارهای پژوهشی انجام دهند می‌توانند به اطلاع‌رسانی بهتر و شفاف‌تر کمک کنند. 
تنگ‌شیر با تأکید بر اینکه روابط عمومی‌ها هیچ وقت مانع شکل‌گیری ارتباط بین سازمان‌ها و مردم نبوده‌اند، تصریح می‌کند: با اینکه روابط عمومی‌ها چندان امکانات، بودجه و مدیر مخصوص به خود را نداشته‌اند اما همواره کمک‌کننده بوده‌اند. حداقلش این است می‌خواستند کمک کنند هرچند چندان بلد نبوده‌اند چگونه چنین کنند. 
دولت‌ها در ایران هیچ ارزشی برای روابط عمومی قائل نیستند. اگر بررسی کنیم می‌بینیم دولت شورایی با عنوان اطلاع‌رسانی دارد که در آنجا هم کار خوبی در زمینه روابط عمومی‌ها صورت نمی‌گیرد. درواقع روابط عمومی در ایران بی‌صاحب و بدون متولی خاصی است.

روابط عمومی‌ها سد راه ارتباط مردم با سازمان‌ها!
جواد قاسمی، نایب رئیس انجمن روابط عمومی‌های ایران هم تسهیل‌گری در برقراری ارتباط درون و برون سازمان را مهم‌ترین وظیفه و نقش روابط عمومی‌ می‌داند و به قدس می‌گوید: تسهیل‌گری یعنی شفاف‌سازی، اطلاع‌رسانی به‌موقع، یعنی مردم به خدمات یک سازمان و حوزه آشنا شوند و به حق و حقوق خودشان برسند. اگر این اتفاق نیفتد و ما درست اطلاع‌رسانی نکنیم، به این معنی است وظیفه‌مان را در روابط عمومی درست انجام نداده‌ایم.
وی با اشاره به اینکه شرط اصلی ایفای نقش یاد شده از سوی روابط عمومی‌ها اعطای اختیارات لازم به مدیران واحدهای روابط عمومی است، تصریح می‌کند: برای مثال از نظر جایگاه سازمانی آن را نزدیک‌ترین محل به رأس هرم سازمان قرار دهیم و اطلاعات کافی را در اختیارش بگذاریم تا بتواند با اطلاع‌رسانی به‌موقع مردم را با حقوقشان آشنا کند. ضمن اینکه ارتباط آن سازمان خیلی دچار بروکراسی اداری نشود، قطعاً چنین 
روابط عمومی‌ای می‌تواند در خدمت مردم و تسهیل‌ ارتباطات بین مسئولان سازمان‌ها و مردم باشد. 
وی با تأیید این نکته که روابط عمومی‌ها در حال حاضر نه تنها صاف‌کننده جاده ارتباطی نیستند بلکه برعکس، خود مانعی در این مسیر هستند، می‌افزاید: اکنون تعداد روابط عمومی‌هایی که وظیفه‌شان را به‌درستی انجام می‌دهند معدود است. البته روابط عمومی، اگر تخصص این کار را نداشته باشد یا از امکانات کافی بهره نبرد، طبعاً نمی‌تواند وظایفش را درست انجام دهد، یعنی شاید مدیر روابط عمومی بخواهد به معنی واقعی، نقش خود را ایفا کند اما برای این منظور علاوه بر امکانات باید اطلاعات در اختیارش قرار گیرد، در غیر این‌صورت نمی‌تواند به وظیفه‌اش عمل کند. به همین خاطر ما به چنین روابط عمومی‌هایی چرخ پنجم می‌گوییم؛ یعنی بود و نبودشان در سازمان تأثیری ندارد چون غیرفعال هستند؛ البته همان‌گونه که اشاره شد روابط عمومی‌های فعالی هم داریم که ارتباط خوب با رسانه دارند به‌خوبی به نقش خود عمل می‌کنند. با وجود این، روابط عمومی‌ها تا رسیدن به جایگاه اصلی‌شان فاصله زیادی دارند که دلیل اصلی این موضوع هم به به‌کار نگرفتن نیروهای متخصص و حرفه‌ای از سوی دستگاه‌ها در این حوزه برمی‌گردد. 
قاسمی می‌افزاید: براساس بررسی‌های گذشته، درصد بالایی از روابط عمومی‌ها به وظایفشان آشنا نیستند و تعداد آن‌هایی که کار حرفه‌ای می‌کنند و وظیفه خود را در تسهیل‌گری ارتباط سازمان با مردم به نحو مناسبی انجام می‌دهند بیشتر از 10یا 20درصد نیست. مثلاً در شهرداری‌ها اغلب روابط عمومی‌ها پاسخگو و در خدمت مردم هستند ولی در مقابل آن، سازمان ثبت اسناد را داریم که وقتی به آنجا مراجعه می‌کنیم، می‌بینیم کار خیلی پیچیدگی دارد و به‌راحتی جوابگو نیستند. 

خبرنگار: محمود مصدق

برچسب ها :
ارسال دیدگاه