بر اساس مستندات رسیده به قدس خراسان، میزان 7 هزار تن شکر برای صنف و صنعت استان در اواخر مرداد تعیین و 4 هزار و 670 تن از آن به عنوان شکر سفید برای صنعت استان در نظر گرفته شد و قرار بود از طریق یک شرکت واردکننده بخش خصوصی در تهران به دست صنایع استان برسد. طبق همین مستندات، آخرین مهلت جذب این سهمیه پایان شهریور تعیین شده بود.
هر چند اسامی 138 واحد شکربر در مهلت مقرر برای شرکت تعیین شده در راستای توزیع شکر وارداتی با قیمت مصوب در تهران ارسال شد؛ اما در پیگیری‌های بعدی، این شرکت اواخر شهریور اعلام کرد میزان فهرست ارسال شده از خراسان رضوی خارج از عرف است و امکان تخصیص این سهمیه وجود ندارد و میزان سهمیه استان هزار و 585 تن است.
بر اساس اعلام مراجع مسئول، میزان شکر مورد نیاز صنایع شکربر استان، 40هزار تن در سال است. در سال‌های گذشته توزیع شکر در اختیار شرکت مادر تخصصی استان بود و صنایع شکربر از طریق خانه صنعت، معدن و تجارت به جهاد کشاورزی معرفی می‌شدند و این سازمان به استناد نامه‌های خانه صنعت، معدن و تجارت میزان نیاز صنایع شکربر را به شرکت مادر تخصصی اعلام می‌کرد و صنایع شکربر، شکر مورد نیاز خود را دریافت می‌کردند؛ اما امسال این رویه تغییر کرد و صنایع شکربر دچار سرگردانی شده‌اند. 

چالش‌های صنایع شکربر در تأمین شکر
یکی از صاحبان کارخانه تولید قند و نبات استان در این باره گفت: یک سهمیه 4 هزار و 750 تن با قیمت مصوب 25هزار و 500 تومان به خراسان رضوی تخصیص داده شد بود که از این مقدار چیزی به ما نرسید. در حال حاضر اگر بخواهیم شکر با قیمت مصوب 25هزار و 500 تومان را برای کارخانه از بازار تهیه کنیم، صرف نمی‌کند چون به طور مثال ما اگر 30 تن شکر بخواهیم، کارخانه 20 تن را به صورت فله و 10 تن را به صورت بسته‌بندی به ما می‌فروشد و طوری حساب و کتاب می‌کند که به نرخ بازار آزاد هر کیلو 28هزار و 500 تومان تمام شود. 
این تولیدکننده ادامه داد: شکر بسته‌بندی به درد تولید کارخانه‌ای نمی‌خورد؛ اما مجبور به خرید این نوع شکر هستیم. اگر همین شکر را از بازار بخریم، قیمت آن 28 هزار و 500 تومان و بدون فاکتور است و اگر بار بدون فاکتور داشته باشیم، برای مباحث مالیات و تعزیرات به مشکل می‌خوریم. 
وی افزود: مدل دیگر تهیه شکر برای ما به شکل اعتباری است. مثلاً فاکتور بار یک ماهه با مبلغ بالاتر از نرخ مصوب صادر می‌شود؛ اما مجبور هستیم مبلغ را به صورت نقدی همان ابتدا بپردازیم که در ظاهر فاکتور تحویل پول یک ماهه است؛ اما واقعیت ندارد. هر چند قیمت شکر از چند ماه پیش روند کاهشی داشته؛ اما باید گفت امسال شکر جهانی و داخلی کم شده و کشور برزیل هم شکر خود را صادر نمی‌کند. کارخانه‌ها یا به طور محدود می‌فروشند و تاجران هم در حال دپو بار هستند و پیش‌بینی می‌شود شاهد افزایش قیمت باشیم.
تولیدکننده یک واحد تولید کیک و کلوچه گفت: سازمان‌ها وقتی شکر مصوب در اختیار ما می‌گذارند، توقع دارند ما برای رفاه حال مردم، محصول خود را با قیمت تمام شده کمتری به بازار عرضه کنیم؛ اما برای واحدی که مصرف آن 300 تا 350 تن در ماه است، اعدادی مانند 15 تن شکر با قیمت مصوب دردی را دوا نمی‌کند.
وی ادامه داد: دولت امسال کار اشتباهی کرد و سبب رانت در توزیع شکر شد. چون پروانه‌های ما صنعتی است، در سامانه بازارگاه جهاد نمی‌توانیم نام‌نویسی کنیم و مجاز هستیم از طریق انجمن صنفی خودمان درخواستمان را ارائه دهیم. درخواست‌ها به خانه صنعت، معدن و تجارت استان ارسال و از آنجا به شرکت خصوصی تأمین‌کننده شکر وارداتی ارسال می‌شود و مشخص نیست تقسیم‌بندی به چه صورت است. در مهر ماه درخواست حدود 20 تن را در یک شرکت خصوصی تأمین‌کننده شکر وارداتی در تهران ثبت کردیم و در 25 آبان به دست ما رسید.
مدیر یک واحد تولیدی قند و نبات با تأیید کافی نبودن سهمیه شکر با قیمت مصوب برای کاهش قیمت در بازار عنوان کرد: برای واحد تولیدی ما تنها 50تن شکر مصوب در نظر گرفته شد که پس از ثبت درخواست و پرداخت پول، دو ماه زمان برد تا به دست ما برسد و با این شرایط برایمان صرف نمی‌کند. 
وی ادامه داد: کارخانه‌های استان وقتی شکر را تحویل ما می‌دهند، نهایت کرایه بار در هر کیلو 200 تومان تمام می‌شود اما شکر وارداتی با قیمت مصوب در هر کیلو هزار و 300 تومان هزینه بار اضافه شد و دیر هم به دست ما رسید و عملاً با این خواب سرمایه با قیمت بازار آزاد یکی شد.

اما و اگرهای سرنوشت شکرهای خام وارداتی
در رفع چالش تأمین شکر که هنوز مشخص نیست آیا همه شکرها واگذار شده یا نه و به هر واحد چه میزان و تحت چه شرایطی شکر رسیده، برای واحدهای شکربر استان افزون بر شکر سفید، چندین هزار تن شکر خام وارداتی برای خراسان رضوی در نظر گرفته شد که قرار بود پس از تصفیه به عنوان شکر سفید در اختیار صنایع شکربر قرار گیرد. در برخی منابع این مقدار شکر 2هزار و 300 تن و در برخی منابع دیگر این میزان شکر خام 6هزار و 50 تن یاد شده که بر اساس اسناد موجود، سهمیه 6هزار و 50 تن شکر خام به عنوان شکر خام وارد شده به استان قطعیت بیشتری دارد. 
هر چند در استان کارخانه‌های تصفیه شکر خام به فراوانی وجود دارد و بسیاری از صنایع شکربر خراسان رضوی دارای بخش تصفیه شکر خام هستند؛ اما این مقدار شکر برای تصفیه در اختیار دو کارخانه قرار گرفته که سیستم تصفیه شکر خام ندارند. 
طبق نامه صادر شده از وزارت جهاد کشاورزی به شرکت خصوصی واردکننده شکر خام در تهران، قرار بود این میزان شکر در راستای تأمین تقاضای واقعی شکر و جلوگیری از هرگونه شوک افزایش قیمت‌ها در سطح بازار به کارخانه‌های تصفیه طرف قرارداد واگذار شود. این پرسش در همین مرحله مطرح می‌شود چگونه با وجود اسامی کارخانه‌های تصفیه شکر ابلاغ شده به شرکت واردکننده، این میزان شکر در خراسان رضوی در اختیار دو واحدی قرار گرفته که سیستم تصفیه شکر خام ندارند؟
در کنار این موضوع، طبق همین نامه ابلاغی از سوی وزارت جهاد کشاورزی به شرکت مذکور، کارخانه‌های تصفیه‌کننده شکر خام در استان موظف شده‌اند طبق استانداردها این شکر را به شکر سفید تبدیل و برای فروش آن به معرفی‌شدگان از سوی سازمان جهاد کشاورزی استان‌ها با قیمت مصوب در محل درب کارخانه اقدام کنند و کالای تولیدی با شکر سفید قیمت مصوب، با نظارت جهاد کشاورزی در شبکه رسمی در بازار توزیع و در صورت احراز تخلف در این فرایند برابر قانون با متخلفان برخورد شود. 
به گفته منابع موثق، دو کارخانه دریافت‌کننده شکر از شهریور ماه به دریافت بار شکر از طرف شرکت مورد نظر اقدام و با وجود نداشتن سیستم تصفیه، شکرها را به کارخانه خود منتقل کرده‌اند؛ در صورتی که به مشکل خود در تبدیل شکر خام به شکر سفید واقف بوده‌اند. در این میان باید یادآور شد این اقدام باعث تأخیر در واگذاری شکر به صنایع شکربر استان شده است و بدین ترتیب سرنوشت 6هزار و 5 تن شکر خام تأمین شده برای عرضه با قیمت مصوب در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. 
هر چند تحریریه قدس خراسان در پیگیری‌های خود تلاش کرد مصاحبه‌ای مستقیم با مسئولان مربوطه داشته باشد و اظهارنظری شفاف در این زمینه منتشر کند؛ اما متأسفانه با وجود اطلاع از این موضوع، مسئولان به صورت شفاف اعلام نظر نکردند و این تحریریه بنا بر اسناد جمع‌آوری شده و موجود برای انتشار این گزارش اقدام کرد.  

خبرنگار: طاهره فجر داودلی