خبرنگاری «در برابر آینده»

خبرنگاری «در برابر آینده»

مهدی زارع-دبیر سرویس خبر


​​​​​​​«خبر، بیان یک اتفاق است برای مخاطب». همه‌چیز از همین یک جمله شروع می‌شود؛ نخستین تعریف در حرفه خبرنگاری. ما خبرنگارها هم کسانی هستیم که خبر را بیان یا روایت می‌کنیم. روزی روزگاری، خبرنگار تنها پیونددهنده گذشته و حال بود. خبرنگار به‌ویژه در حوزه مکتوب، آمده بود تا مردم را از آنچه در گذشته (دور یا نزدیک) رخ داده است مطلع کند. اما در زمانه‌ای که به‌مدد پیشرفت‌های فناورانه، رخداد، همزمان با رخ‌دادن روایت می‌شود، آیا هنوز هم می‌توان ادعا کرد خبرنگار پیوند‌دهنده بین گذشته و حال است؟ پاسخ من نه‌تنها «بله» است که قصد دارم پا را فراتر بگذارم و بگویم، اکنون خبرنگار حتی می‌تواند پیونددهنده گذشته و حال به آینده باشد. خبرنگار می‌تواند در تقابل با بعد چهارم، آن را مغلوب کند. امروز رسالت اصلی خبرنگار همین است؛ روایت آینده. در هزاره سوم تاریخ، خبر، دیگر روایت رخداد نمی‌تواند باشد، خبر باید پیش‌بینی رخداد باشد. هویت خبرنگار هزاره سوم «در برابر آینده» تعریف می‌شود و این یعنی چندبرابر و البته جذاب‌تر شدن کار ما خبرنگاران.
با چنین نگاهی همه تعاریف موجود در علم خبرنگاری باید دوباره‌نویسی شود؛ این بار با در نظر گرفتن عنصر زمان. حالا ما خبرنگارها علاوه بر همه توانایی‌ها باید قادر به رقم‌زدن آینده یا حداقل پیش‌بینی آن باشیم. بی‌برو برگرد، باید «در برابر آینده» بنویسیم. این توانایی خود مستلزم کسب دو ویژگی اصلی است؛ «شجاعت در ابراز نظر» و «تسلط بر محتوا». دو ویژگی که تا حالا صرفاً امتیاز برخی خبرنگاران بر برخی دیگر بوده است و در هزاره سوم باید جزو خصایص لاینفک همه خبرنگاران باشد. بدیهی است که خبرنگاری «در برابر آینده» ممکن است با خطا همراه باشد‌. خبر از آینده بر اساس فکت‌های موجود است و همیشه احتمالش وجود دارد که برخی فکت‌ها مخدوش یا مفقود باشد. اما آینده‌نویسی همراه با خطا تا جایی که به رویه تبدیل نشود نباید موجب هراس خبرنگار باشد. برای حذف بنیادین هراس از ابراز نظر هم، ما خبرنگارها ناگزیریم از اینکه بر حوزه‌های تخصصی خود تسلط داشته باشیم. تسلط بر محتوا موجبات عبور از فکت‌های مخدوش و تکمیل فکت‌های مفقود را فراهم می‌کند. امری که به خودی خود ضریب خطای خبرنگاری «در برابر آینده» را به حداقل می‌رساند.
شجاعت در ابراز نظر و تسلط بر محتوا، تراز خبرنگاری را ارتقا بخشیده و تعداد مخاطب را افزایش می‌دهد. تسلط بر محتوا هم، خبرنگاری تخصصی را طلب می‌کند. خبرنگاران در عصر جدید دیگر نمی‌توانند اقیانوسی از اطلاعات با عمق کم باشند. کما اینکه ژورنالیسم از ابتدا در محافل غربی با چنین کارکردی متولد شد؛ تهیه خوراکی برای دورهم نشینی ثروتمندان اروپایی و آمریکایی . امروز هم اقیانوس اطلاعات با عمق کم را شبکه‌های اجتماعی تأمین می‌کنند. بنابراین من و همکارانم برای غلبه بر بعد چهارم نیازمند عمیق شدن در یک یا چند دریای معدود و کوچک هستیم و این یعنی جهاد مضاعف.

برچسب ها :
ارسال دیدگاه